حتماً همه‌ی شما به‌خوبی اهمیت برنامه‌ریزی را درک می‌کنید و متوجه هستید که برای رسیدن به هدف مطلوب، داشتن برنامه‌ای مناسب و البته پیش رفتن مطابق آن، ضروری است؛ پس با گفتن اهمیت‌های آن، سرتان را درد نمی‌آورم. فقط همین‌قدر بگویم که برنامه‌ریزی مناسب، علاوه بر بالا بردن بازدهی مطالعه و تمرکز، آرامش‌تان را هم بیشتر می‌کند و بی‌دقتی‌تان را نیز کاهش می‌دهد!
برنامه به 3 نوعِ بلند مدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت تقسیم می‌شود. در این‌جا بیشتر می‌خواهم راجع به برنامه‌ی کوتاه‌مدت (هفتگی) که البته تقریباً از روی برنامه‌ی میان‌مدت (آزمونی یا ماهانه) تعیین می‌شود، صحبت کنم.
مراحل برنامه‌ی هفتگی به شرح زیر می‌باشد:
مرحله‌ی اول: قبل از شروع برنامه‌ریزی هفتگی، لازم است میزان ساعتی را که قصد دارید و می‌توانید در طول هفته مطالعه کنید، مشخص کنید. اگر توانایی شما مثلا 20 ساعت در هفته است برنامه‌ی اولیه‌ی هفتگی خود را نیز بر همین اساس تنظیم کنید؛ نه خیلی بیشتر و نه کم‌تر.
اگر عادت به زیاد خواندن ندارید، برنامه‌ی خود را سنگین نچینید چون اگر هم بتوانید آن را اجرا کنید قطعاً در هفته‌های بعد، کم خواهید آورد؛ پس چه بهتر که آهسته و پیوسته پیش بروید و آرام‌آرام ولی مداوم تلاش خود را متناسب با توانایی‌هایتان افزایش دهید.
مرحله‌ی دوم: بعد از مشخص کردن ساعت مطالعه، این میزان ساعت را با توجه به اهمیت درس‌ها و ضعف و قوت‌تان بین دروس خود تقسیم کنید؛ به‌طور مثال اگر در گروهِ رشته‌ی ریاضی‌ـ‌فیزیک هستید، چنان‌چه در هفته، 35 ساعت مفید درس می‌خوانید، می‌توانید آن را به‌صورت زیر تقسیم کنید:
دیفرانسیل و ریاضی پایه: 6 ساعت
هندسه‌ی پایه و هندسه‌ی تحلیلی: 3/5 ساعت
گسسته و جبر و احتمال: 3/5 ساعت
فیزیک: 6 ساعت
شیمی: 4/5 ساعت
ادبیات: 3/5 ساعت
عربی: 3 ساعت
دینی: 2/5 ساعت
زبان: 2/5 ساعت
البته حتما ضعف و قوت خود را در درس‌های خاص در برنامه، مد نظر قرار دهید و این ساعت‌ها را متناسب با توانایی‌هایتان تغییر دهید مثلاً زبان را از دیفرانسیل بیشتر مطالعه نکنید. در این مرحله حتماً کارهایی را که در طول هفته برای درس‌های مختلف نیاز به انجام دارید مشخص کنید و طوری برنامه بریزید که همه‌ی آن‌ها را بتوانید انجام دهید تا خیالتان راحت شود.
مرحله‌ی سوم: بعد از مشخص کردن موارد و دروس مورد نیاز مطالعه در کل هفته، برنامه‌ی تقریبی هر روز را نیز مشخص کنید. حتماً در یک روز تنوع مطالعاتی داشته باشید و این طور نباشد که مثلاً 4-5 ساعت پشت سر هم فقط یک درس خاص را مطالعه کنید.
حتماً مطالعه و زدن تست در هر درس (به‌خصوص دروس اختصاصی) را حداقل بین 2 الی 3 روز در هفته پخش کنید زیرا این عمل موجب یادگیری مرحله به مرحله شده و به دنبال آن:
1) عمق یادگیری مطالب، لحظه به‌لحظه افزایش می‌یابد.
2) فراموشی مطالب کاهش پیدا می‌کند.
3) باعث تثبیت یادگیری می‌شود.
مرحله‌ی چهارم: حتما در طول هفته، ساعت‌هایی را به جبران عقب‌ماندگی‌ها اختصاص دهید و در آن زمان هیچ درسی را قرار ندهید تا بدین ترتیب اگر از برنامه عقب افتادید بتوانید بدون نگرانی تا حدی آن را جبران کنید.
مرحله‌ی پنجم: آخرین مرحله‌ی برنامه‌ریزی، در واقع بعد از اجرای برنامه است. در آخر هفته حتما بررسی کنید و ببینید چه‌قدر به برنامه‌ای که ابتدای هفته برای خود مشخص کردید نزدیک بودید؟ آیا واقعا برنامه مطابق توانایی‌هایتان بود؟ بدین ترتیب با فهمیدن اشکالات برنامه‌ی هفته‌ی سپری‌شده، سعی کنید برنامه‌ی هفته‌ی بعد را بهتر و نزدیک‌تر به توانایی‌هایتان بریزید.
حتماً در طی این مرحله به چند نکته توجه کنید:
1) استراحت و خواب یکی از ضروریات سال کنکور است البته خواب و استراحت به‌اندازه؛ حتماً بین ساعت‌های مطالعه که حدود 60 الی 75 دقیقه‌اند، 10 الی 15 دقیقه استراحت قرار دهید چون این کار بازده و تمرکز شما را افزایش می‌دهد. مطمئن باشید بدون استراحت بازده شما به‌مرور زمان بسیار پایین خواهد آمد. در طول هفته نیز، یک نصفه روز (حدود 5 ساعت) را به‌طور کامل به تفریح و استراحت اختصاص دهید. مطمئن باشید به نفعتان خواهد بود.
2) شب‌ها حتماً حداقل 6 ساعت بخوابید چون خواب کافی برای هوشیاری شما هنگام درس خواندن و تمرکز کردن لازم و ضروری است اگر هم خواستید می‌توانید بعد از ظهر حدود 1 ساعت استراحت کنید.
3) *مهم*: حتماً در برنامه‌ی هفتگی خود، تمامی دروس عمومی و اختصاصی را قرار دهید و تست و مطالعه باید توأماً در آن وجود داشته باشد و این طور نباشد که در طول هفته فقط مطالعه کنید یا فقط تست بزنید بلکه این دو مکمل هم‌دیگر می‌باشند.
برنامه‌ی هفتگی
برنامه‌ی هفتگی مناسب از لازمه‌های خوبْ درس خواندن است. برای یک برنامه‌ریزی مناسب به نکته‌های زیر توجه کنید:
۱) آخر هفته، پیش‌بینی برنامه‌ی هفته‌ی بعدی انجام شود:
من در سال کنکور هر جمعه حدود ۲، ۳ ساعت را به بررسی برنامه‌ی هفته‌ی قبل و پیش‌بینی برنامه‌ی هفته‌ی بعد با ملاحظاتی که در زیر به آن‌ها اشاره خواهم کرد، اختصاص می‌دادم که واقعا صرف این مدت زمان لازم بود و به من کمک کرد.
۲) به هر درس با توجه به ضریب و جمعش در کنکور، در طی هفته زمان تعلق بگیرد:
به‌طور مثال ضرایب درس‌های رشته‌ی ریاضی به نحو زیر است:
ادبیات ۴، عربی ۲، دین و زندگی ۳، زبان ۲، ریاضی ۱۲، فیزیک ۹ و شیمی ۶، که روی هم ۳۸ می‌شود.
مثلا اگر داوطلب رشته‌ی ریاضی می‌تواند ۳۸ ساعت درس بخواند، خوب است که حدود ۹ ساعت از آن را به فیزیک اختصاص بدهد. (توضیحات بیشتر در قسمت مقاله‌ی کمیت مطالعه خواهد آمد.)
۳) هر درس با توجه به ضریب و حجمش بین ۲ الی ۴ روز در هفته پخش شود:
مثلا بهتر است درس فیزیک در ۴ روز مختلف پخش شود که بیشتر امکان مرور داشته باشیم.
۴) همه‌ی درس‌های عمومی و اختصاصی در طی هفته باید مطالعه شود:
* تذکر: حتی اگر یک هفته دبیر یک درس نیامد و درس جلو نرفت، شما حتما باید آن را مطالعه کنید و در برنامه بگذارید.
۵) بهتر است مطالعه‌ی هر درس، در همان روز تدریس شده، شروع شود (مخصوصا ریاضیات و فیزیک).
* تذکر: این کار شدیداً به بازده و سرعت شما کمک می‌کند. آن را از همان روز اول خیلی جدی بگیرید.
۶) در حد امکان تعداد تست‌های قابل انجام در هر درس در طی هفته پیش‌بینی شود:
تست‌زنی یکی از کارهای ضروری در سال کنکور است که بعدا در مقاله‌های جداگانه راجع به آن توضیحات بیش‌تری خواهیم داد. اما فعلا بدانید که برای برنامه‌ریزی هفتگی تا حد امکان تعداد تست را نیز باید مشخص کنید؛ مثلا بررسی کنید درس ۱ و ۲ی ادبیات که این هفته قصد خواندن آن را دارید، چه‌قدر تست دارند و سپس برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. (توضیحات بیشتر پیرامون تست‌زنی در مقاله‌ی جداگانه‌ای خواهد آمد.)
۷) درس‌هایی که در روز بعد امتحان گرفته می‌شود در شب امتحان به‌صورت وقت‌گیر مطالعه نکنید:
این کار منجر به نتیجه‌ی کاذب می‌شود. درصدِ پنجاهی که بدون این کار گرفته شود نسبت به درصدِ هفتادی که با مطالعه‌ی شب امتحان به‌دست می‌آورید خیلی بیشتر به نفعتان خواهد بود؛ البته توجه داشته باشید مرور سطحی درس‌ها در شب امتحان ایرادی ندارد و مفید هم می‌باشد.
* مطالعه‌ی وقت‌گیر در شب امتحان موجب از بین رفتن نظم برنامه‌ریزی شما شده، باعث می‌شود همیشه از برنامه‌ی اصلی عقب باشید و فقط به دنبال امتحان‌ها بروید و کیفیت‌تان پایین بیاید.
۸) پیش‌بینی برنامه‌ی کاهشی، بهترین نوع برنامه‌ریزی است:
این روش ـ که در مقاله‌ای جداگانه توضیح داده خواهد شد ـ به‌صورت خلاصه بدین نحو است که پس از برنامه‌ریزی اگر دیدید زمان لازم را ندارید، از تعداد تست‌ها کم کنید و به هفته‌ی بعد موکول کنید ولی هرگز از زمان مطالعه‌ی خود کم نکنید.
۹) در صورت وجود وقت، روی درس‌های پایهای که دبیر فعلا تدریس نمی‌کند برنامه‌ای پیش‌بینی شود:
پیش رفتن شما صرفا با مطالبی که دبیر تدریس می‌کند، باعث می‌شود نتوانید نتیجه‌ی خیلی خوبی بگیرید؛ هر چند لازم است اما کافی نیست. اگر دبیرتان از آن‌هایی نیست که در کنار تدریس، به شما بگوید فلان قسمت‌های پایه را هم مطالعه کنید (مخصوصا درس‌های عمومی)، شما حتما خودتان حدود یک سوم از برنامه‌تان را به کارهای پایه و غیرکلاسی اختصاص دهید؛ اما اگر دبیرتان با گرفتن آزمون یا هر نحو دیگر به شما می‌گوید درس‌های پایه را هم بخوانید، پیش رفتن با او کفایت می‌کند.
کمیت مطالعه:
* مقدار مطالعه در هر برهه از سال و برای هر نوع دانش‌آموز ـ به کلاس می‌رود یا دائما در خانه است ـ متفاوت است؛ اما در این برهه‌ی زمانی یعنی اوایل سال حتما همه باید موارد زیر را رعایت کنند:
۱) مقدار ساعت مطالعه در هفته:
به‌طور کلی داوطلبی که در طول هفته در کلاس‌های بیرون شرکت می‌کند، در این برهه‌ی زمانی باید حداقل ۴۰ ساعت مطالعه کنید و کسی که اکثر روزها در خانه است، حداقل ۶۰ ساعت نیاز به مطالعه دارد.
۲) مقدار مطالعه‌ی هر درس در هفته:
همان‌طور که در قسمت برنامه‌ی هفتگی هم گفتم، هر درس با توجه به ضریب و حجمش باید مطالعه شود. به‌طور مثال اگر داوطلب رشته‌ی ریاضی، ۴۵ ساعت در هفته مطالعه می‌کند باید حداقل ۶ ساعت دیفرانسیل بخواند و همین‌طور سایر درس‌ها. به‌طور مثال اگر در نهایت ۴۰ ساعت شد، ۵ ساعت باقی‌مانده را به تقویت درس‌های ضعیف‌ترش اختصاص بدهد.
* تذکر: هیچ درسی در هیچ هفته‌ای نباید از قلم بیفتد.
۳) مقدار مطالعه در روزهای تعطیلی و عادی:
در روزهای تعطیل شما باید بتوانید بین ۱۰ الی ۱۲ ساعت مطالعه کنید و در روزهای عادی مثلا اگر ۱۴:۳۰ تعطیل می‌شوید، بعد از ناهار، استراحت و رسیدن به خانه، ساعت ۱۷ شروع به مطالعه کنید و به این ترتیب بین ۵ الی ۶ ساعت درس بخوانید (۱۷ تا ۱۸:۱۵، ۱۸:۲۵ تا ۱۹:۴۰، ۱۹:۵۰ تا ۲۱:۰۵ و ۲۲ تا ۲۳:۳۰).
۴) ساعت شروع و پایان روزانه:
اگر تعطیل هستید حتما سعی کنید حدود ۸ صبح درس را شروع کنید و شب حدود ۲۳ یا ۲۳:۳۰ درس خواندن را تمام کنید. اگر تا ۲ی نیمه‌شب درس‌خواندنتان طول بکشد، هم بازدهی پایین می‌آید و هم روز بعد سرحال نخواهید بود؛ حتی اگر خودتان هم متوجه نشوید چون خواب شب لازم است. پس طوری برنامه‌ریزی کنید که نهایتا ۲۳:۳۰ تمام شود. اگر هم از مدرسه آمده‌اید، حدود ۲ تا ۲/۵ ساعت پس از اتمام مدرسه شروع به درس خواندن کنید.
۵) مقدار کسری درس‌های ریاضیات، فیزیک، شیمی و عمومی:
یک سوم از کل مطالعه‌ی هفته باید به درس‌های ریاضی اختصاص پیدا بکند (در رشته‌ی ریاضی). یک سوم هم به مجموع فیزیک و شیمی اختصاص یابد و یک سوم آخر هم درس‌های عمومی.
استراحت و تفریح:
افرادی که بین ساعت‌های مطالعه‌شان استراحت می‌کنند، در واقع به ذهنشان مهلت می‌دهند که اطلاعات ورودی را دسته‌بندی کرده نظم و ترتیب بدهد و خیلی راحت‌تر و سریع‌تر مطالب را به‌خاطر آورند؛ البته توجه کنید که در سال کنکور حتی استراحت هم باید با محوریت کنکور باشد و باید آن را برنامه‌ریزی کنید.
برای استراحت به موارد زیر توجه کنید:
۱) هر یک ساعت و ربع مطالعه، ۱۰ دقیقه استراحت:
*تذکر: ابتدای شروع واحدها و بعد از استراحت حتما حدود ۱۰ دقیقه را به مرور قسمت‌های قبلی درسی که قرار است در آن واحد بخوانید اختصاص دهید تا ذهنتان آرام‌آرام آماده شود.
۲) نرمش کششی، ۲ بار در روز و هر بار یک ربع:
همان‌طور که صبح‌ها هنگام خمیازه کشیدن دست‌های خود را باز کرده و سرحال می‌شوید، نرمش کششی در طول روز نیز باعث سرحالی شما می‌شود؛ پس آن را جدی بگیرید تا بتوانید با روحیه‌ی مضاعفی درس بخوانید.
۳) یک ساعت خواب سبک نیم‌روزی بعد از اتمام کار مدرسه:
وقتی از مدرسه به خانه آمدید حدود ۱ ساعت (بیشتر نشود) بخوابید (یک خواب سبک)؛ چون خواب عمیق موجب کسلی بیشتر می‌شود اما یک ساعت خواب، خستگی شما را برطرف می‌کند.
۴) نیم روز تفریح در یکی از روزهای هفته:
من یادم هست معمولا یا پنج‌شنبه بعداز ظهر یا جمعه بعداز ظهر را کامل تفریح می‌کردم و کاری می‌کردم که موجب شادی و آرامشم بشود و از درس و کنکور فاصله بگیرم. این کار خیلی لازم است و انرژی هفته‌ی بعد شما را تامین می‌کند.
۵) پرهیز از ورزش سنگین و آسیب‌زا در دوره‌ی کنکور:
اانجام دادن ورزش‌های سنگین هم شما را از نظر جسمانی خسته می‌کند و هم ممکن است موجب آسیب‌های شدید جسمانی و به دنبال آن چند روز دوری از درس شود؛ برای همین از آن‌ها دوری کنید.
۶) محوریت کنکور در برنامه‌ریزی برای استراحت و تفریح:
همان‌طور که در ابتدای این مقاله هم گفتم، استراحت و تفریح شما نیز باید با محوریت کنکور باشد؛ یعنی طوری استراحت کنید که یادتان باشد مثلا ۱۰ دقیقه‌ی دیگر باید می‌روید و درس بخوانید. استراحت و تفریحات آرامش‌بخش مفید خواهند بود.
۷) خواب به‌موقع شبانه با مقدار کافی:
حتما حدود ۶ تا ۷ ساعت خواب در شبانه‌روز برای شما لازم است. اگر بعداز ظهر هم ۱ ساعت می‌خوابید، می‌توانید خواب شبانه را به حداقل ۶ ساعت کاهش دهید. اگر حتی دو، سه روز را با خواب حدود ۴ ساعت بگذرانید، بدانید سلامتی، تمرکز و آمادگی ذهنی شما به خطر خواهد افتاد.
شرایط و مکان مناسب مطالعه:
کیفیت مطالعه، شرایط خاصی دارد که سعی کردم در زیر آن‌ها را توضیح دهم:
۱) شرایط ذهنی:
الف) ایجاد حال و هوای مطالعه:
قبل از آغاز مطالعه سعی کنید حال و هوای مطالعه‌ی درس مورد نظر را در خود ایجاد کنید.
ب) اعتماد به یادگیری:
اگر با این ذهنیت مطالعه را شروع کنید که «من این درس را یاد نمی‌گیرم»، مطمئن باشید یاد نخواهید گرفت؛ پس حتما به یادگیری خود اعتماد داشته باشید.
ج) هدف‌گذاری مطالعه:
حتما پیش از شروع واحد مطالعه، بدانید که قرار است چه مبحثی از چه کتابی بخوانید و چه تست‌هایی بزنید. این کار تمرکز شما را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
۲) شرایط فیزیکی:
الف) حالت نشستن:
صندلی شما و حالت نشستن شما روی آن خیلی مهم است. حتما صاف بنشینید، روی کتاب خم نشوید و سعی کنید به صندلی تکیه دهید.
ب) فاصله‌ی چشم تا کتاب:
فاصله‌ی چشم تا کتاب باید حدود ۴۰ سانتی‌متر باشد. لازم نیست با خط‌کش اندازه بگیرید اما بدانید نه خیلی دور باشد و نه خیلی نزدیک.
ج) ایجاد فاصله‌ی زمانی بین صرف غذا و شروع مطالعه:
سعی کنید حدود نیم ساعت پس از صرف غذا، مطالعه را شروع کنید تا سنگین نباشید.
د) دقت در انتخاب زمان مطالعه‌ی هر درس:
سعی کنید درس‌های تحلیلی را در همان ابتدای صبح که سرحال هستید مطالعه کنید؛ البته می‌توانید برای زنگ اول که هنوز سرحال نشده‌اید یکی از درس‌های حفظی را قرار دهید اما به‌طور کلی بهتر است درس‌های حفظی قبل از خواب مطالعه شوند.
۳) شرایط محیط مطالعه:
الف) مکان مطالعه:
* تذکر (۱): مکان مطالعه باید دارای نور و تهویه‌ی مناسب باشد.
* تذکر (۲): مکان مطالعه بهتر است ثابت و اختصاصی باشد. مثلا اگر هر روز نمی‌توانید کتاب‌خانه بروید، بهتر است جای مشخصی را برای مطالعه‌ی خود در نظر بگیرید؛ البته برای عادت دادن خود به مطالعه، کتاب‌خانه رفتن مفید خواهد بود.
* تذکر (۳): هر وسیله‌ای که که حواس شما را پرت می‌کند و یا شما را یاد خاطرات گذشته می‌اندازد از روی میز بردارید و آن را طوری آماده کنید که هیچ چیز تمرکز شما را مخدوش نکند.
ب) پیش از مطالعه:
سعی کنید از شروع واحد مطالعه، همه‌ی وسایل مورد نیاز آن واحد از جمله کتاب، دفتر، مداد و پاک‌کن را آماده کنید تا با تمرکز بیش‌تری شروع به مطالعه کنید.
شیوه‌ی برنامه‌ریزی در فصل بهار
بالاخره وارد 2، 3 ماه آخر دوران کنکور شدیم که دوران بسیار مهم و حساسی است. اولین توصیه‌ای که به شما دارم این است که الان فقط موقع درس خواندن است، فکر کردن به نتیجه را موکول کنید به بعد از آزمون.
اگر تا الان خوب درس نخوانده‌اید می‌توانید در این مدت تا حد زیادی جبران کنید، پس هرگز ناامید نباشید. تا روز آخر تمام تلاش خود را بکنید تا بعدا پشیمان نشوید. (البته بهتر است این گونه دانش‌آموزان فقط روی مطالبی که اشکال زیادی ندارند مطالعه و تمرین کنند مثلا در هر درسی نصف مباحث را انتخاب کرده و روی آن مسلط شوند.
اما در مورد برنامه‌ی این 3 ماه آخر نکته‌هایی را به شما می‌گویم که امیدوارم با عمل به آن‌ها بیش از پیش موفق باشید:
برنامه‌ی این 3 ماه آخر به طور کلی شامل 4 بخش زیر می‌باشد:
دوره‌ی ا) عید نوروز (مطالعه‌ی پیش 1 + یکی از پایه‌های سال دوم یا سوم)
دوره‌ی 2) هفته‌ی چهارم فروردین تا آخر هفته‌ی سوم اردیبهشت (فقط پایه‌های باقی‌مانده)
دوره‌ی 3) امتحانات پیش 2 ← فقط درس‌های پیش‌دانشگاهی 2 (از /2/24 تا /3/7 )
دوره‌ی 4) هفته‌ی دوم خرداد تا هفته‌ی اول تیر ← دوره‌ی کلی و برگزاری امتحانات جامع
در این مقاله 3 بخش اول را به طور کامل توضیح داده‌ایم و بخش چهارم را نیز به زودی در مقاله‌ای جداگانه توضیح خواهیم داد.
1 ـ عید نوروز: در دوره‌ی عید نوروز که البته وقتی این مقاله را می‌خوانید به پایان رسیده، شما می‌بایست پیش 1 و قسمت‌هایی از پایه را که به طور موازی با پیش 1 می‌خواندید یا در مدرسه به شما درس می‌دادند را بار دیگر مرور کنید و نقاط ضعف خود را تقویت کنید. یعنی در واقع رفع اشکالات پیش 1 و قسمتی از پایه و مرور آن‌ها باید در راس برنامه‌های شما باشد. چون این برهه‌ی زمانی، سپری شده، توضیح بیش‌تری راجع به آن نمی‌دهم. اگر کارهای دیگری جز این که گفتم انجام داده‌اید اشکالی ندارد؛ به بقیه‌ی مقاله توجه کنید.
2 ـ هفته‌ی چهارم فروردین تا آخر هفته‌ی 3 اردیبهشت: در این دوره‌ی یک ماهه اکثر دانش‌آموزان در مدرسه روی درس‌های پیش 2 تمرکز دارند اما احتمالا هر مدرسه‌ای با توجه به تمام شدن بعضی از درس‌های پیش 2 کمی به تعطیلات دانش‌آموزان در هفته اضافه کرده‌اند و بچه‌ها وقت بیش‌تری برای مطالعه دارند.
بنابراین توصیه می‌کنم حتما نکته‌های زیر را رعایت کنید:
الف) در روزهایی که به مدرسه می‌روید، بعد از ظهر آن روزها حتما درس‌های پیش 2 را که دبیر درس می‌دهد در منزل کامل بخوانید و تست بزنید طوری که به خوبی یاد بگیرید.
ب) در روزهایی که به مدرسه نمی‌روید در منزل یا هر جایی که درس می‌خوانید حتما برنامه‌ای برای درس‌های پایه‌ی باقی‌مانده یعنی آن‌هایی که قبلا نخوانده‌اید تهیه کنید و آن‌ها را به طور کامل بخوانید و تست بزنید.
* تذکر: اگر کارهایی که باید در عید انجام می‌دادید را انجام نداده‌اید باید بعضی از مبحث‌های پایه‌ی دوم و سوم را که با آن راحت‌تر هستید انتخاب کنید تا در این فرصت یک‌ماهه بتوانید با آرامش و تمرکز بیش‌تری آن‌ها را مطالعه، نکته‌برداری و تمرین کنید.
* توصیه به دانش‌آموزانی که کم‌کاری داشته‌اند: در این مقطع از سال می‌توانید بعضی از مباحث وقت‌گیر و خارج از ظرفیتتان را از برنامه حذف کنید و تمرکز خود را روی بقیه‌ی دروس بگذارید. البته هرگز یک درس را کامل رها نکنید بلکه می‌توانید به صورت گزینشی بعضی فصل‌ها را بخوانید. مثلا اگر فصلی را اصلا نمی‌فهمید بی‌خیال شوید و سعی کنید بخش‌هایی را که از عهده‌ی آن برمی‌آیید تقویت کنید. مثلا اگر دیدید بعضی از مبحث‌هایی که در کنکور 1 یا 2 سوال از آن می‌آید را هر کار می‌کنید یاد نمی‌گیرید، آن را کنار بگذارید و سراغ سایر مباحث بروید و نگران نباشید.
* توصیه به دانش‌آموزان قوی: شما ابتدا در این دوره، مطالب باقی‌مانده از پایه را کامل بخوانید و در صورت امکان بعد از آن نقاط ضعف باقی‌مانده از مطالب خوانده شده (پیش 1 و پایه‌ی قبلی) را برطرف کنید و به طور موازی دروس پیش 2 را نیز بخوانید و سعی کنید تا قبل از امتحانات پیش 2 کلیه‌ی مباحث را یک دور خوانده باشید.
* تذکر کلی: هرگز فراموش نکنید که نکته‌برداری تا روزهای آخر نباید قطع شود. هر وقت حین درس خواندن یا تست زدن به نکته‌ی جدیدی برخوردید، حتما آن را در محل خاصی یادداشت کنید. این نکته‌برداری و خلاصه‌برداری‌ها در روزهای آخر خیلی به شما کمک خواهد کرد. آن را جدی بگیرید.
* تذکر: اگر بتوانید در دوره‌ی دوم مطالعه و بعد از عید (هفته‌ی 4 فروردین تا آخر هفته‌ی 3 اردیبهشت)، حدود 120 ساعت را به مطالعه‌ی پایه‌ی سری دوم (پایه‌های باقی‌مانده) اختصاص دهید. خیلی خوب خواهد بود و بقیه‌ی زمان را به پیش 2 و درس‌های دبیر اختصاص دهید.
3 ـ امتحانات پیش 2: این امتحانات نه تنها مزاحم کار شما نیست بلکه تاثیر مثبتی بر روند کاری شما دارد. پیش‌دانشگاهی 2 بخش مهمی از منابع کنکور را تشکیل می‌دهد و این امتحانات بهترین فرصت برای جمع‌بندی و دوره‌ی پیش 2 و جبران غفلت‌هایی نظیر نخواندن کتاب‌های درسی و مثال‌ها و تمرین‌های آن‌ها می‌باشد. زیرا این کتاب‌های درسی ـ حتی ریاضی و فیزیک ـ در کنکور خیلی مهم می‌باشند ولی متاسفانه مورد غفلت واقع می‌شوند.
1) اولین توصیه‌ام به شما این است که حدود 4، 5 روز قبل از شروع امتحانات، تمامی نقاط ضعف اساسی پیش 2 خود را برطرف کنید و نگذارید نکته‌های مبهم از نظر مفهومی داشته باشید.
2) بعد از رفع اشکالات مفهومی، طبق برنامه‌ی امتحانات، شروع به درس خواندن کنید. اگر قبل از شروع امتحانات نقاط ضعف اساسی خود را برطرف کرده باشید، در این زمان کافی است تسلط خود را افزایش دهید و مرور کنید و تست بزنید.
3) اگر نکته‌برداری و خلاصه‌نویسی نکرده‌اید حتما این کار را انجام دهید چون بعدا به دردتان خواهد خورد (البته اگر فرصت خلاصه‌برداری ندارید می‌توانید به نکته‌برداری اکتفا کنید).
4) تشریحی خواندن برای امتحانات هیچ ضرری به کنکور شما نمی‌زند بلکه فایده‌های زیادی هم دارد پس فکر نکنید باید تغییر خاصی در برنامه ایجاد کنید. اما هرگز از تست زدن غافل نشوید و تا می‌توانید تست بزنید.
5) بهتر است در این دوران بیشتر روی تمرین و مثال‌های کتاب درسی و تست‌های کنکور سراسری وقت بگذارید.
6) به طور کلی سعی کنید در طی امتحانات پیش 2 (حدودا هفته‌ی اول خرداد) کل پیش 2 را جمع کرده باشید و تست هم زده باشید و تا حد امکان خلاصه‌برداری و نکته‌برداری هم کرده باشید تا بعدا فقط به مرور سریع آن بپردازید.
* تذکر: من در این 2، 3 ماه آخر چون در درس دینی و ادبیات ضعف داشتم تقریبا یک روز در میان مطالعه‌ی این 2 درس را در برنامه‌ام قرار داده بودم. در دینی بیشتر روی آیه‌ها متمرکز بودم و ادبیات را نیز به صورت موضوعی می‌خواندم. به شما هم توصیه می‌کنم اگر احساس ضعف در درس خاصی می‌کنید آن را به راحتی می‌توانید برطرف کنید. هم‌چنین در این اواخر هرگز از مطالعه‌ی درس‌های عمومی مخصوصا دینی و ادبیات غافل نشوید.
جمع‌بندی: بنابراین تا آخر امتحانات پیش 2 حتما باید موارد زیر را انجام دهید:
دوره‌ی 1) درس‌های پیش 1 و پایهای را که در ترم اول خوانده‌اید بار دیگر مرور کنید و یادآوری کنید و اشکالات خود را برطرف کنید (عید نوروز).
دوره‌ی 2) درس‌های پایهای که تا به حال هرگز نخوانده‌اید را باید در دوره‌ی دوم بخوانید، این دوره حدود یک ماه است و در آن علاوه بر درس‌های پایه‌ی جدید، درس‌های پیش 2 را نیز به طور موازی بخوانید (20 فروردین تا 18 اردیبهشت).
دوره‌ی 3) در امتحانات پیش 2، کل مبحث‌های پیش 2 را جمع کنید و تست بزنید تا بعدا فقط نیاز به مرور داشته باشید (18 اردیبهشت تا 6 خرداد).
تذکر مهم: در دوره‌ی چهارم (7 خرداد تا هفته‌ی قبل از کنکور) که بعدا در مقاله‌ای جداگانه راجع به آن توضیح خواهم داد، قرار است آزمون‌های جامع بدهید و فقط یک بار دیگر مطالب را مرور سریع بکنید؛ بنابراین باید تا آخر امتحانات پیش 2، تمام مطالبی که می‌خواهید بخوانید دوره شده باشد پس درسی را برای خرداد باقی نگذارید.
این
دو ماه (البته از الان یک ماه و نیم) را خیلی جدی بگیرید. اگر در این 2
ماه خوب عمل کنید به طور حتم از خیلی از رقیبان خود جلو خواهید افتاد و به
هدف خود نزدیک‌تر می‌شوید. داشتن برنامه در این مدت بسیار بسیار مهم است،
چون نداشتن آن باعث سردرگمی و استرس خواهد شد. این مطالبی که در این مقاله
عنوان شد یک برنامه‌ی کلی و بلند مدت برای این 2 ماه بود که خودتان باید به
صورت ریزتر و دقیق‌تر برنامه‌ریزی کنید. اگر سوالی داشتید، حتما بپرسید تا
بتوانیم بیشتر کمکتان کنیم.
توصیه‌ی دوستانه
به‌نام حضرت دوست که هر چه دارم از اوست
همین دو سال پیش و همین موقع‌ها بود که آزمون جامع اول سنجش رو دادیم. اصلا اون موقع به یک‌رقمی شدن توی کنکور فکر نمی‌کردم. به نظرم غیرممکن بود برام. احساس می‌کردم بین ۵۰ تا ۲۰۰ می‌شم. یادمه دوران عید خیلی تلاش کرده بودم که قبل از عید رو جبران کنم و درس‌های پایه رو تموم کنم و بیشتر هم مرور کنم، ولی نشد. فکر کنم تا حدود ۲۵ یا ۲۶ فروردین طول کشید تا یه دور پایه رو خوندم و پیش یک رو هم خیلی سریع مرور کردم.
در این دوران، دو سه روز در هفته مدرسه می‌رفتم. اکثر درس‌ها تموم شده بودند. درس‌خواندن در خانه کمی برایم سخت بود. برای همین روزهای فرد به کتاب‌خانه‌ی کنار خانه‌مان می‌رفتم و درس می‌خواندم. بعد از عید تقریبا هر روز دینی می‌خواندم و روزبه‌روز سرعت مطالعه‌ی دینی‌ام افزایش یافت. هر شب هم در برنامه‌ام ادبیات موضوعی قرار داشت که گاهی قرابت معنایی و تاریخ‌ادبیات بود و گاهی آرایه‌های ادبی و لغت‌ها. بعد از عید خیلی انگیزه داشتم و تلاشم را چند برابر کرده بودم. کل درس‌هایی را که باید برای کنکور می‌خواندم در یک کاغذ نوشته بودم و وقتی می‌خواندم و مرور می کردم، یک تیک جلوی آن می‌زدم و اگر مشکل خاصی در آن داشتم، جلوی آن می‌نوشتم. شب‌ها حدود ۱۰، ۱۱ می‌خوابیدم. از نماز صبح به بعد غالبا بیدار بودم و درس می‌خواندم و بعد از ظهر حدود ۱ ساعت می‌خوابیدم. بعد از عید خلاصه‌هایم را تکمیل کردم و از آن به بعد برای مرورها، یک دور سریع خلاصه را نگاه می‌کردم و زود می‌رفتم سراغ تست‌زدن. معمولا یک بعداز ظهر در هفته را کاملا تفریح می‌کردم تا انرژی دوباره بگیرم.
این‌ها را گفتم تا به شما گوش‌زد کنم، از بعد از عید خود خیلی خوب استفاده کنید. خیلی موقعیت خوبی است اگر تا الان هم خوب نبودید، از هم‌اکنون تلاش خود را بیشتر کنید و نگران نباشید.
پیش به سوی موفقیت با توکل بر خدا
سعید تجریشی
رتبه‌ی 5 کنکور سراسری سال 89
منبع : انتشارات فار
